خشکی چشم - عوامل بروز و راههای درمان آن
تولید شده توسط تیم تولید محتوای پزشکی و سلامت کلینیک نوآوران آخرین ویرایش مهر 1402سندرم خشکی چشم چیست؟
خشکی چشم یکی از ناراحتی‌های شایع چشم است. این بیماری در اثر کاهش رطوبت و اشک چشم و یا کیفیت پایین اشک ایجاد میشود. در‌گذشته خشکی چشمها، بیشتر در افراد مسن ایجاد ناراحتی و مشکل می‌کرد؛ اما امروزه با افزایش استفاده از کامپیوتر، موبایل و خیره شدن طولانی به صفحات گوشی و مانیتورها، این مشکل در سنین مختلف مشاهد میگردد.
سندرم خشکی چشم ناشی از کمبود مزمن روانسازی بوسیله رطوبت روی سطح چشم میباشد. اثرات خشکی چشم میتواند از التهاب ظاهری در چشمها تا التهاب‌های قابل توجه و حتی زخم‌های سطح چشم پیش برود.
.
واژه های پزشکی جایگزین مورد استفاده برای توصیف خشکی چشم یا سندرم خشکی چشم به شرح ذیل میباشد :
• Keratitis sicca: معمولا برای توصیف خشکی و التهاب قرنیه استفاده می شود.
• Keratoconjunctivitis sicca: مورد استفاده برای توصیف خشکی چشم است که بر روی قرنیه و conjunctiva تاثیر می گذارد.
• Dysfunctional tear syndrome بر اثر ناکافی بودن اشک یا کیفیت نامطلوب اشک بوجود می آید ..
جالب است بدانید خشکی چشم نیز میتواند باعث ریزش اشک زیاد شود . اشک زیاد زمانی اتفاق می افتد که تحریک ناشی از خشکی چشم غشای مخاطی (که در پشت پلک قرار دارد) را تحریک می کند و باعث میشود عنصر نازک و آبدار ، یک لایه اشکی را ترشح کند.
خشکی چشم در اثر کاهش رطوبت و اشک چشم و یا کیفیت پایین اشک ایجاد میشود
در صورتی که شما هم از خشکی چشم رنج می‌برید، باید به شما بگوییم که تنها نیستید و در سراسر جهان، میلیون‌ها نفر از این مشکل در عذاب هستند. بدون شک احساس وجود سنگریزه در چشم و خستگی، ناراحتی و سوزش آن چندان خوشایند نیست. متاسفانه این مشکل با افزایش سن نیز بیشتر میشود. این مقاله را کامل مطالعه نمایید. ما اطلاعات جامعی در مورد علل بروز خشی چشم و راههای درمان آن برای شما نگاشته‌ایم.
خشکی چشم چگونه ایجاد میشود؟
خشکی چشم اختلالی مربوط به لایه‌ی اشکی چشمان است. لایه اشکی از سه بخش تشکیل شده است:
1-لایه ی چربی: که از غدد «می بومین» ترشح میشود و وظیفه‌ی لیز‌کردن سطح چشم و مقابله با آب گریزی را بر عهده دارد. در واقع این لایه با پوشاندن لایه‌ی آبی، مانع از سرازیر شدن و تبخیر اشک میشود.
2-لایه ی آبی: که وظیفه‌ی تغذیه و محافظت از قرنیه چشم را بر عهده دارد.
3-لایه ی مخاطی: که باعث پخش شدن اشک در سطح چشم میشود.
زمانی که آب و یا چربی به میزان کافی نباشد، آب تبخیر میگردد و چشمها خشک میشوند. در بیشتر مواقع خشکی چشم مربوط به عدم ترشح کافی لایه ی چربی است. این مسئله علائم قابل رویتی مانند قرمزی چشم یا پف کردن پلکها را ندارد، اما بیمار احساس ناخوشایندی پیدا می کند. در 50 درصد موارد، عدم تولید چربی کافی به دلیل مسدود شدن غدد «می بومین» ایجاد میشود. به طور کلی خشکی چشم در نتیجه‌ی کمبود لایه ی آب (15 درصد موارد) یا لایه‌ی مخاطی و چربی (در 36 درصد موارد) بروز میکند.
علائم خشکی چشم چیست؟
اشخاصی که دچار سندروم خشکی چشم میشوند، میتوانند علائم متنوعی از جمله موارد زیر را تجربه کنند:
- احساس سوزش، خشکی، وجود شن و زخم در چشم
- مواد چسبناک داخل یا اطراف چشم
- حساسیت چشم به دود یا باد
- قرمزی چشم
- دشواری در باز نگه داشتن چشم
- خستگی چشم بعد از حتی مطالعه‌ی کوتاه مدت
- تاری دید مخصوصا در انتهای روز
- حساسیت به نور
- ناراحتی هنگام استفاده از لنز
- دوبینی
- چشم درد (چشم درد نشانه چیست؟ نشانه بیماری‌هایی مانند میگرن و مطالعه زیاد است)
- چسبیدن پلکها به هم هنگام بیدار شدن.
تحقیقات انجام شده در باره خشکی چشم
پزشکان دریافتند فعالیت‌هایی که موجب کاهش میزان پلک‌زدن میگردد، خطر ابتلا به سندرم خشکی چشم را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال، استفاده طولانی از کامپیوتر میتواند یک عامل خطرناک برای خشکی چشم باشد .
اما استفاده از دستگاههای دیجیتال، تنها فعالیتی نیست که موجب کاهش پلک زدن و منجر به خشکی چشم میگردد. مطالعات انجام شده در مراکز پزشکی ملی غربی نشان می دهد جراحان نیز در معرض عوامل خطر خشکی چشم، از جمله کاهش پلک زدن هستند که موجب آسیب به چشم میگردد. همانطور که توضیح داده شد اتاق عمل محدوده‌ای است که در آن پزشکان و سایر اعضای تیم، فعالیت‌هایی را انجام می‌دهند که نیاز به تمرکز و تثبیت دقیق بر روی جزئیات مانند استفاده از میکروسکوپ دارد. اینگونه فعالیتهای دقیق که باعث خیره شدنهای طولانی مدت میگردد، میتواند باعث ایجاد خشکی چشم شود.
علت خشکی چشم چیست؟
اشک، مخلوط پیچیده‌ای از آب، روغن چربی، پروتئین و الکترولیت می باشد که سبب روان شدن سطح چشم، کاهش خطر عفونت چشم، شستشوی چشم از مواد خارجی، صاف و تمیز نگهداشتن سطح چشم می شود. زمانی که میزان و یا کیفیت اشک چشم به هر دلیلی کاهش پیدا کند، با مشکل خشک شدن چشمها مواجه می‌شویم. یک لایه کافی و سازگار از اشک در سطح چشم جهت بینایی سالم و نرمال ضروری میباشد. اشک برای حفظ رطوبت چشم تولید میشود؛ همچنین گرد و غبار و میکروارگانیسم ها را از بین می‌برد؛ در غیر اینصورت موجب آسیب به قرنیه شده و باعث عفونت چشم می گردد.
اشک شامل سه جزء اصلی میباشد:
1- یک مولکول چربی
2- یک جزء آب
3- یک جزء مخاطی مانند (میوسین)
تمامی اجزای تشکیل دهنده اشک برای چشم حیاتی میباشند. به عنوان مثال، لیپیدهای اشک آور کمک می کنند که اشک به سرعت تبخیر شده و چربی را افزایش دهد؛ در حالی که mucin کمک می کند تا اشک در سطح چشم گسترش یابد.
ایجاد مشکل در هر یک از منابع اجزای تشکیل دهنده اشک ممکن است سبب بی ثباتی اشک و خشکی چشم شود . همچنین بسته به مشکل هر یک از اجزا ممکن است عناصر مختلف تحت تاثیر بگیرند.به عنوان مثال، اگر غدد ميبومي به اندازه کافي چربی ( ميبوم) توليد نکنند، ممکن است اشک به سرعت از بين برود.اغلب، نوع خشکی چشم، نحوه درمان را تعیین کرده و به چشم پزشک کمک میکند تا بر این اساس، توصیه های صحیح را ارائه نماید تا شما از خشکی چشم رهایی یابید. برخی از علل ایجاد کننده این مشکل عبارتند از:
15 علت برای بروز سندرم خشکی چشم:
افزایش سن
هرچه فرد مسن تر میشود، تولید اشک کمتر میگردد. این عارضه، به ویژه در برخی از زنان بعد از یائسگی پیشرفت بیشتری میکند. سندرم خشکی چشم می تواند در هر سنی رخ دهد، اما بعد از سن 50 سالگی به شدت افزایش میابد.
مصرف برخی داروها
بسیاری از داروهای تجویزی و غیر تجویزی - از جمله آنتی هیستامین ها، داروهای ضد افسردگی، برخی داروهای ضد فشار خون و قرص های ضد بارداری ، خطر ابتلا به خشکی چشم را افزایش می دهند. برخی داروها مانند آنتی هیستامین، داروهای ضد احتقان، داروهای فشار خون بالا، قرص‌های ضد بارداری ، برخی از داروهای ضد افسردگی، داروهای مسکن و ضد دردها مانند ایبوپروفن، آسپرین، موترین، ناپروکسن، برخی داروهای درمان آکنه و ...
برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به مقاله آیا داروها می توانند باعث خشکی چشم گردند؟
کار زیاد با کامپیوتر و گوشی و تبلت
استفاده از رایانه یا گوشی هوشمند و یا سایر دستگاه های دیجیتال قابل حمل، در هنگام استفاده از این وسایل بایستی به طور مکرر پلک زده تا منجر به افزایش ایجاد اشک و کاهش خطر خشکی چشم گردد.
رانندگی به مدت طولانی
رانندگی طولانی باعث خستگی مفرط چشم میشود. حتما به اندازه کافی مابین رانندگی های خود استراحت نمایید.
مطالعه مداوم و طولانی مدت
سعی کنید هنگام مطالعات زیاد حتما پلک بزنید. پلک نزدن در زمان مطالعه طولانی میتواند باعث ایجاد خشکی چشم برای شما شود.
قرار گرفتن در معرض باد طبیعی و یا باد سیستم های تهویه
محیط داخلی تهویه مطبوع، پنکه سقفی و سیستم های گرمایش هوا می تواند رطوبت داخلی چشم را کاهش و تبخیر اشک تشدید نماید و این عوامل موجب خشکی چشم میگردد .
بودن زیاد در ارتفاع زیاد مانند کابین هواپیما و کوه
پرواز مکرر . هوا در کابین هواپیما بسیار خشک بوده و می تواند منجر به مشکلات خشکی چشم گردد.
آب و هوای خشک و آلوده
محیط بیرونی .آب و هوای خشک و باد می تواند خطرات خشکی چشم را افزایش دهد.
عدم تعادل در ترکیب اشک چشم
ایجاد مشکل در هر یک از منابع اجزای تشکیل دهنده اشک ممکن است سبب بی ثباتی اشک و خشکی چشم شود . همچنین بسته به مشکل هر یک از اجزا ممکن است عناصر مختلف تحت تاثیر بگیرند به عنوان مثال، اگر غدد ميبومي به اندازه کافي چربی ( ميبوم) توليد نکنند ممکن است اشک به سرعت از بين برود . "تب خشکي چشم" يک وضعیت اختلال عملکرد غدد meibomia میباشد و در حال حاضر به عنوان یک عامل مهم در بسیاری از موارد سندرم خشکی چشم شناخته شده است.
استفاده از لنز
استفاده از لنز میتواند منجر به ایجاد مشکلات خشکی چشم شود، شاید در ابتدا استفاده نکردن از لنز دشوار باشد اما دلیل اصلی خشکی چشم این است که مردم از لنزها استفاده می کنند.
عمل‌های اصلاح عیوب انکساری چشم
لیزیک و جراحی انکساری قرنیه گاهی می تواند باعث ایجاد خشکی چشم شود. با این حال در اغلب موارد ناراحتی خشکی چشم بعد از لیزیک موقت بوده و در عرض چند حل خواهد شد .
اشعه درمانی
اشعه درمانی‌های مداوم هم میتوانند منجر به بروز این عارضه شوند.
سوء تغذیه و کمبود ویتامین
نقش تغذیه در بروز ، تشدید و درمان خشکی چشم بالاست.
بسته شدن ناقص پلک ها هنگام پلک زدن یا خوابیدن
بسته شدن ناقص پلک ها هنگام پلک زدن یا خوابیدن وضعیتی که به نام lagophthalmos است که می تواند ناشی از پیری یا پس از برفاروپلاستی لوازم آرایشی و یا علل دیگر باشد و می تواند به شدت باعث ایجاد خشکی چشم شود که اگر درمان نگردد منجر به زخم قرنیه خواهد شد .
برخی بیماری های سیستمیک
برخی بیماریها مانند دیابت ، بیماری های وابسته به تیروئید، لوپوس، آرتریت روماتوئید و سندرم Sjogren منجر به مشکلات خشکی چشم می گردند
علايم شايع خشکی چشم:
خشکی چشم با عوارض و علائم متعددی همراه است که ممکن است یک یا چند مورد از آنها در فرد مبتلا دیده شود. این علائم عبارتند از:
- احساس سوزش چشم
- احساس خارش در چشمها
- قرمزی چشم
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- افزایش تحریک چشم
- خستگی چشم پس از مدت کوتاهی مطالعه
- تاری دید
- اشکال در دیدن در تاریکی به ویژه کاهش دید هنگام رانندگی در شب
- ناراحتی و مشکل برای قرار دادن لنز در داخل چشم
- حساسیت به نور
- چشمان تر، که واکنش بدن برای سوزش در چشمان خشک است
- چشم درد
راههای پیشگیری از خشکی چشم
برای پیشگیری از ابتلا به خشکی چشم راههای ساده ای وجود دارد که رعایت آنها شما را از ابتلا به خشکی چشم مصون نگه‌میدارد:
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض باد و استفاده از عینک در روزهایی که باد می وزد
- استفاده از سیستم های تهویه مطبوع در محیط کار و منزل
- روشن نکردن بخاری خودرو در هوای خشک زمستان
- استفاده از عینک هنگام شنا در استخرهای عمومی
- استفاده از دستگاه های مرطوب کننده در خانه به ویژه در فصل زمستان
- کاهش استفاده از سشوار برای خشک کردن مو
- استراحت به چشمان هنگام کار طولانی با کامپیوتر
- استراحت دادن به چشمان بعد از مطالعه
- قرار دادن صفحه کامپیوتر روبرو و پایین تر از چشمها
- اجتناب از سیگار کشیدن
خشکی مزمن چشم چیست؟
خشکی مزمن چشم یک وضعیت خشکی چشم است که به مدت طولانی ادامه یافته و یا به طور مداوم تکرار می گردد . از آنجایی که خشکی مزمن چشم در طول مدت زمانی طولانی و بدون تاثیرگرفتن از محیط یا فعالیت ها رخ می دهد ، اغلب شناسایی علت اصلی آن دشوار میباشد. در حالی که علت عوارض حاد خشکی چشم اغلب به راحتی قابل شناسایی است ، به عنوان مثال (مسافرت های هوایی و صرف زمان طولانی در مقابل کامپیوتر). سایر اصطلاحات مورد استفاده برای توصیف خشکی مزمن چشم شامل سندرم خشکی چشم ، بیماری خشکی چشم و بیماری های سطحی چشم میباشند .
خشکی چشم مزمن بسیار رایج میباشد . بر اساس اطلاعات ارائه شده از 75000 شرکت کننده در بررسی سلامت ملی سال 2013 ، بیش از 16 میلیون آمریکایی 18 سال و بالاتر مبتلا به سندرم خشکی چشم (6.8 درصد از جمعیت بالغ در ایالات متحده) بودند و این احتمال وجود داشت که بسیاری از افراد ، مبتلا به خشکی چشم مزمن باشند اما چون به پزشک مراجعه نکرده بودند وضعیت آنها تشخیص داده نشد. شیوع سندرم خشکی چشم با افزایش سن بر زنان بیشتر از مردان تاثیر می گذارد.
علائم خشکی مزمن چشم عبارتند از سوزش و خارش چشم، پر اشکی چشم ، تاری دید ، احساس شئ خارجی در چشم و درد چشم . سندرم خشکی چشم نیز می تواند باعث تحریک شده که منجر به پر اشک شدن چشم میگردد. متأسفانه پر اشک شدن چشم وضعیت خشکی مزمن چشم را بهبود نمی بخشد .
درمان خشکی چشم
سندرم خشکی چشم، یک وضعیت مزمن پیشرفته میباشد وممکن است بسته به شدت آن، به طور کامل درمان نگردد. اما در اکثر موارد خشکی چشم را می توان با موفقیت مدیریت کرد. معمولا استراحت دادن به چشمها، بطورقابل ملاحظه‌ای باعث کاهش نشانه‌های خشکی چشم و گاهی اوقات واضح‌تر شدن دید چشم میشود. از آنجایی که بیماریهای خفیف چشم مانند خشکی چشم، میتوانند دلایل متعددی داشته باشند، از روشهای مختلف برای درمان آنها استفاده میگردد.
در ادامه روشهایی از درمان خشکی چشم ذکر شده که معمولا توسط پزشکان، برای کاهش علائم و نشانه‌های خشکی چشم استفاده می گردد. ممکن است پزشک بسته به علت و شدت بیماری شما، یک یا ترکیبی از درمانها را توصیه نماید. همچنین، بعضی از پزشکان قبل از شروع درمان خشکی چشم پرسشنامه ای را در مورد علائم به بیمار ارائه مینمایند . پاسخ بیمار به این بررسی برای نحوه درمان مورد استفاده قرار می گیرد ، بعد از چند هفته درمان ، مجددا پرسشنامه ای جهت ارزیابی اثربخشی رویکرد درمان ارائه خواهد شد .
اگر تا به حال در این مورد به پزشک مراجعه نکرده اید ، با تعیین وقت مشاوره پزشکان ما شما را راهنمایی خواهند کرد. درمان موفقیت آمیز خشکی چشم بسته به انجام توصیه های پزشک دارد و بایستی به طور مداوم و مرتب از دارو های تجویز شده استفاده گردد.
روشهای مختلف درمان سندرم خشکی چشم
1- استفاده از اشک مصنوعی:
اشک مصنوعی معمولا اولین گام در درمان خشکی چشم است. برای موارد خفیف خشکی چشم ناشی از استفاده از کامپیوتر، خواندن و سایر موارد به این شکل، ممکن است بهترین درمان، استفاده از اشک مصنوعی یا سایر قطره‌های مرتبط باشد. انواع مختلفی از اشکهای مصنوعی وجود دارد که بدون نسخه پزشک در دسترس هستند و مشکلی در دسترسی به اشک مصنوعی وجود ندارد . بعضی افراد باید روزانه چندین بار قطره اشک مصرف کنند و برخی نیز فقط یک بار در روز برایشان کافیست.
اشک مصنوعی و دیگر قطره های چشم در انواع مختلفی موجود میباشد.نمونه ای از اشک مصنوعی با ویسکوزیته کم موجود است. این نوع از اشک مصنوعی در زمان استفاده، اغلب با تسکین سریع و بدون تار شدن دید، خشکی چشم را تسکین میدهد. اما معمولا اثر آرامبخشی آنها بسیار کوتاه مدت است و گاهی اوقات شما باید از این قطره ها به طور مرتب استفاده نموده تا وضعیت چشمانتان نرمال گردد.
از سوی دیگر اشکهای مصنوعی که دارای ویسکوزیته بالا هستند، بیشتر بصورت ژل بوده و می توانند روانسازی طولانی تر را فراهم نمایند. اما به طور معمول این قطره‌ها موجب تاری موقتی بینایی در مدت چند دقیقه بعد از استفاده از آنها میگردند. به همین دلیل این قطره ها اغلب انتخاب خوبی برای استفاده در محل کار و هنگامی که نیاز به دید مستقیم برای انجام کارهایی مانند رانندگی دارید نمیباشند. اشک مصنوعی با چسبندگی بالا فقط در هنگام خواب توصیه می گردد.
همچنین ممکن است مواد تشکیل دهنده در برخی از داروها جهت ایجاد اشک مصنوعی، تعیین کنند که برای کدام نوع از خشکی چشم مناسب‌تر هستند. به عنوان مثال ممکن است یک برند از اشک مصنوعی، برای چشم های خشک با شرایط کمبود اشک مناسب باشد و برند دیگر برای چشم هایی با شرایط خشکی تبخیری موثر باشد. اگر پزشک شما توصیه می کند که از یک یا چند نوع دارو یا فرمولاسیون اشک مصنوعی استفاده کنید، بایستی دستورالعمل هایی که در مورد زمان و چگونگی استفاده از قطره ها تجویز شده را جدی بگیرید. همچنین از داروهای جایگزین بدون مشورت با پزشک استفاده نکنید. درمان خشکی چشم با استفاده از قطره‌های مختلف و یا برندهای متعدد از اشک مصنوعی که توسط پزشکان توصیه می گردد، میتواند میزان درمان را تعیین کند.
2- قطره های کاهش دهنده التهاب:
ممکن است پزشک به جای استفاده از اشک مصنوعی، مصرف روزانه قطره چشمی به نام Restasis رابرای درمان خشکی چشم توصیه نماید. Restasis باعث روانسازی سطح چشم میگردد. این دارو التهابات چشم در اثر سندرم خشکی چشم را کاهش داده و به بیمار کمک می کند تا از اشک طبیعی برای حفظ رطوبت چشم استفاده نماید. با این وجود این نکته حائز اهمیت است که بدانیم اثر درمان Restasis فوری نبوده و شما باید از این قطره به مدت حداقل 90 روز استفاده کنید تا مزایای کامل این درمان را تجربه نمایید. درصد بالایی از افرادی که از Restasis استفاده می کنند در چند هفته اول درمان سوزش چشم را تجربه خواهند کرد .
3- قطره چشم استروئیدی:
در سالهای اخیر، پزشکان التهاب را یکی از علتهای خشکی چشم بیان کرده اند. التهاب اغلب باعث قرمزی و سوزش برای مبتلایان به خشکی چشم می گردد. اما در بسیاری از موارد ممکن است بدون علائم نیز باشد.
اشک مصنوعی معمولا برای التهاب مفید نمی‌باشد و ممکن است پزشک قطره های چشم استروئید را تجویز نماید . به طور کلی قطره چشم استروئیدی برای کوتاه مدت مورد استفاده قرار میگیرد تا به سرعت علائم را کنترل کند. این قطره اغلب در کنار اشک مصنوعی و Restasis به عنوان مکمل در طول درمان طولانی مدت مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع مختلفی از قطره های استروئیدی در دسترس بوده و تاثیرات آنها نیز متفاوت هستند. اکثر پزشکان ترجیح می دهند در ابتدا از استروئیدهای خفیف به علت سرعت تخریب آن در داخل چشم استفاده کنند. بسته به شرایط ممکن است در بعضی موارد برای رفع علائم شدید، قطره های قوی تر نیز تجویز گردد. استفاده از قطره چشم استروئید در طولانی مدت می تواند خطر ابتلا به فشار چشم بالا و یا حتی آب مروارید را افزایش دهد واین خطرات زمانی کم می شود که قطره ها فقط برای مدت کوتاهی جهت درمان خشکی چشم، مورد استفاده قرار گیرند.
4- روان‌ساز هایی همچون Lacrisert:
Lacrisert یک نوع استریل روان ساز است که به قسمت زیرین پلک وارد میشود (غشا مخاطی نازک و شفافی که سطح داخلی پلکها را پوشانده است ). Lacrisert نوعی داروی جامد است که از یک ماده روان ساز بدون نگهدارنده (هیدروکسی پروپیل سلولز) تشکیل شده و با گذشت زمان مایع می شود و نتایج آن در تمام طول روز موثر میباشد .
برای اکثر افراد مبتلا به خشکی چشم، Lacrisert تنها یک بار در روز استفاده می شود. به گفته شرکت سازنده، این ماده به منظور کاهش خشکی، سوزش، آبریزش از چشم، حساسیت ، خارش، حساسیت به نور و تاری دید استفاده میگردد.
Lacrisert به طور معمول برای بیماران مبتلا به علائم خفیف، متوسط تا شدید و بیمارانی که درمان خشکی چشم با اشک مصنوعی به تنهایی برای آنها موثر نباشد توصیه میگردد. اگر Lacrisert به صورت غیرصحیح در چشم قرار گیرد، ممکن است باعث سایش قرنیه گردد. همچنین ممکن است باعث تاری دید، ناراحتی چشم یا سوزش، مات شدن یا چسبندگی مژه، قرمزی چشم و حساسیت به نور گردد.
5- ترمیم غدد مایبوميان:
درصد بسیار زیادی از موارد خشکی چشم، ناشی از ناکافی بودن (میبوم) است که از غدد میبومی که در امتداد پلک ها قرار دارد، ترشح می شوند. دهانه‌های این غدد در نزدیکی مژه قرار دارند و اگر این حفره ها مسدود شوند، مایعی که برای تبخیر سریع اشک ترشح میشود نمی‌تواند کار خود را انجام دهد. این عارضه اختلال عملکرد غدد میبومین ( MGD ) نامیده می شود .
برای درمان MGD ، ممکن است پزشک یک فرآیند درمانی به نام ترمیم غدد مایبوميان را تجویز نماید. در این روش، در ابتدا به پلکهای شما کمپرس گرم اعمال میگردد؛ سپس از یک نوع دستگاه به نام فورسپس استفاده میگردد تا محتوای غلیظ شده (میبوم سخت شده و احتمالا مواد دیگر) را از غدد میبومی خارج نماید.
6- کمپرس گرم:
یک راه جایگزین برای درمان خشکی چشم برای کمک به باز کردن غدد میبومین مسدود شده، این است که کمپرس گرم را بر روی پلکهای بسته قرار داده تا مایبوم سخت شده خنثی گردد. برخی از محققان معتقدند متأسفانه برای اینکه کمپرس گرم به خوبی کار کند، باید از اعمال فشار استفاده کرد. دمای بیش از 108 درجه فارنهایت برای بیش از 10 دقیقه بایستی تحمل گردد و این نوع کمپرس باید برای مدت حداقل دوبار در روز استفاده گردد .
اکثر افراد تمایلی به انجام این نوع درمان خشکی چشم ندارند و استفاده از کمپرس گرم دراین درجه حرارت به طور معمول استفاده نمیشود.
7- LipiFlow :
سیستم تسریع حرارتی (TearScience) یک نوع درمان چشم میباشد که ترکیبی از بهترین ویژگی های فشرده سازی گرم و ترمیم غدد میبومی است. این دستگاه بر روی چشم و پلک ها با گرمای تحت کنترل قرار می گیرد. در عین حال سیستم LipiFlow برای باز کردن و ترمیم غده های میبومی غلیظ ، فشار پالس مانند را به پلک ها اعمال می کنند و درنتیجه سندرم خشکی چشم کاهش میابد.
درمان Lipiflow در هر چشم حدود 12 دقیقه به طول می انجامد. در یک مطالعه بالینی اثربخشی این روش جهت بهبود علائم خشکی چشم در عرض دو هفته بر روی اکثر بیماران (76 درصد) گزارش گردید. همچنین بیماران بهبود کیفیت و کمیت ترشحات غدد میبومی را گزارش نمودند. با این حال ممکن است زمان درمان چند ماه به طول بیانجامد.
8- پالس های شدید نور:
بیش از یک دهه استفاده از پالس های شدید نور (IPL) جهت درمان مورد تایید FDA بوده است. IPL یک وسیله دستی نگهدارنده نور روشن بر روی پوست، برای درمان میباشد. در این روش توسط نور، طول موجها می توانند توسط رگ های خونی خالص جذب شوند. اثر این درمان میتواند حلال عروق خونی بوده و التهاب نیز به همراه داشته باشد .
بسیاری از بیماران بعد از درمان IPL از علائم خشکی چشم رهایی یافته و کمتر از اشک مصنوعی و دیگر قطرات چشم استفاده میکنند. به همین علت ممکن است درمان IPL برای بیمارانی که نمیخواهند از ناراحتی ناشی از استفاده از قطره چشم استفاده کنند مناسب باشد.
بیماران معمولا نیاز به درمان با 4 تا 6 پالس نور را دارند که معمولا به یک ماه زمان نیاز دارد و به طور معمول درمان ها به راحتی قابل تحمل میباشند. با این حال قبل از درمان بایستی با پزشک در مورد مدت زمان درمان مشورت نمایید .
9- مکمل های غذایی:
گاهی اوقات پزشکان مکمل‌های تغذیه ای را به عنوان بخشی از یک برنامه درمان خشکی چشم پیشنهاد می کنند. مطالعات نشان داده اند که مکمل های حاوی اسیدهای چرب امگا 3 می توانند علائم خشکی چشم را کاهش دهند. منابع مناسب برای امگا 3 عبارتند از : ماهی های آب سرد مانند ماهی آزاد، ساردین و شاه ماهی. برای یک منبع گیاهی سرشار از امگا 3 برخی از پزشکان روغن سرخ کردنی را توصیه می کنند .
مصرف آب زیاد نیز می تواند به درمان کمک کند. کم آبی و کم خونی اغلب باعث می شود که مشکلات خشکی چشم بدتر شود. خصوصا در هوای گرم و خشک و باد، این مورد تشدید میگردد . بنابراین نوشیدن آب بیشتر علائم سندرم خشکی چشم را کاهش خواهد داد.
درمان‌های خانگی برای خشکی چشم
اگر نشانه های خفیفی از خشکی چشم دارید، قبل از رفتن به چشم پزشک، می توانید مواردی ذکر شده را امتحان کنید:
استفاده درست از رایانه و گوشی همراه :
استفاده از رایانه، گوشی هوشمند یا دستگاههای دیجیتال دیگر، می تواند علائم خشکی چشم را بدتر نماید. تلاش‌های آگاهانه برای استفاده ی درست از این وسایل میتواند در اصاح خشکی چشم بسیار موثر باشد. همچنین شما میتوانید در حین استفاده از این وسایل، با پلک زدن به صورت ارادی و آرام، چشمانتان را در لایه ای تازه از اشک بچرخانید.
در طول استفاده از کامپیوتر وقفه‌هایی داشته باشید. یک قاعده خوب در اینجا این است که حداقل هر 20 دقیقه استفاده ا مانیتور، نگاهتان را از روی صفحه نمایش خود برداشته و به جایدیگر که حداقل 20 پا (6متر) از چشمانتان فاصله دارد برای حداقل 20 ثانیه نگاه کنید. بعضی از پزشکان این نوع مراقبت از چشم را "قانون 20-20-20" می نامند، و با توجه به آن می توان به کاهش خشکی چشم کمک کرد.
از تمیز شدن کامل آرایش چشم مطمئن شوید:
از تمیز شدن کامل آرایش چشم خود مطمئن شوید. خط چشم و آرایش چشم می تواند حفره های غدد میبومایی را بسته، که منجر به اختلال عملکرد غدد میبومیا و چشم خشک تبخیری می گردد. در پایان روز مراقب باشید همه آثار آرایش را از دست های خود نیز پاک نمایید.
پلک های خود را تمیز نمایید:
پلکهای خود را هر شب با شامپوهای شستشوی پلک، تمیز نمایید. قبل از خواب به هنگام شستن صورت به آرامی پلک های خود را بشویید تا باکتری‌هایی که می توانند باعث ایجاد علائم بلفاریت و مشکلات غدد میبومی و در نتیجه باعث علائم خشکی چشم میگردند از بین بروند . با استفاده از پاک کننده‌های ملایم، مانند شامپو بچه رقیق شده یا دستمال مرطوب که در داروخانه ها عرضه میگردند، یا با یک دستمال رطوبت دار گرم پلک هایتان را تمیز نمایید.
از یک عینک آفتابی خوب استفاده نمایید:
از عینک آفتابی با کیفیت استفاده نمایید. در طول روز و در فضای باز همیشه از عینکهای آفتابی که اشعه های خورشیدی UV را 100 درصد مسدود می کنند استفاده نمایید. بهتر است از عینکهایی استفاده نمایید که تمام فضای چشمانتان را بپوشانند. با این کار چشمان شما در برابر باد، گرد و غبار و موارد دیگری که باعث تشدید علائم خشکی چشم میشود، محافظت میگردد.
نکاتی در مورد سندرم خشکی چشم
اگر نشانه های خشکی چشم دارید، علاوه بر درمان، به این نکات هم توجه کنید:
مشاوره با پزشک در مورد داروهای مصرفی:
بسیاری از داروها از جمله آنتی هیستامین ها، داروهای ضد افسردگی، قرص های کنترل قاعدگی، داروهای ضد فشار خون و موارد مشابه، میتوانند علائم خشکی چشم را افزایش دهند. داروهای بدون نسخه که برای آلرژی و سایر شرایط استفاده میشوند نیز می توانند خشکی چشم ایجاد نمایند.
اگر مشکلاتی در چشم شما وجود دارد، در مورد مصرف دارو با پزشک مشورت نمایید. در برخی موارد، تعدیل نوع و تعداد داروهایی که مصرف می کنید، ممکن است بدون ایجاد اثرات نامطلوب برای سلامتی به کاهش علائم خشکی چشم کمک نماید. با این وجود بدون مشورت با پزشک هیچ یک از داروهای تجویزی را قطع نکنید. اگر چشم پزشک دارویی را برای خشکی چشم مضردانست، در این مورد با پزشک خود برای بررسی نوع دارو مشورت نمایید.
درمان بیماری های پلک :
اگر دچار درد، ضعف غضروفی ماییبومیا یا سایر بیماری های پلک هستید، این بیماری اغلب با خشکی چشم همراه میگردد و باید به عنوان بخشی ازدرمان کلی چشم در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، اگر مبتلا به بلفاریت هستید، ممکن است پزشک برای شما از پماد آنتی بیوتیک و یا استروئید یا قطره چشم استفاده کند. علاوه بر پاکسازی روزانه پلک، بایستی با یک شامپو ضد سوزش چشم پلک هایتان را بشویید
عدم استفاده یا کاهش استفاده از لنز:
اگر شما از لنز استفاده می کنید، آیا استفاده از لنز وضعیت خشکی چشم را بدتر مینماید یا اینکه لنزها برای شما علائم خشکی چشم ایجاد میکند؟ اگر از لنز استفاده مینماید، بهتر است که استفاده از آنها را متوقف نمایید (یا از لنزهای معمولی یکبار مصرف استفاده نمایید). این در حالی است که شما مبتلا به سندرم خشکی چشم هستید و درمان خشکی چشم شما در حال انجام میباشد.
سلام.من خشکی چشم دادم . قرمزی و سوزش چشم
دکتر قطره اشک مصنوعی و ژل و شامپو چشم تجویز کرد بمدت یکماه استفاده کردم و در این مدت لنز نزدم.
بعد از یکماه مجدد لنز زدم دوباره چشمام دچار قرمزی و سوزش شده.
خشکی چشم چه مدت طول میکشه برطرف بشه؟
سلام مدت هاست که خشکی چشم دارم عمل لازک هم انجام دادم بعد از ۹ماه بعد از عمل هم همچنان قطره اشک مصنوعی استفاده میکنم اما همچنان چشمانم خشک است لطفا راهنمایی کنید درمان قطعی دارد یا نه
سلام من ۲۸ سالمه دیابتم دارم ولی کنترل هست.دائما چشمم خونریزی میکنه از اشک مصنوعی استفاده کردم بهتر بنظر شما خشکی چشم هست واسه من چون دقیقا التهاب چشم و نشونهای خشکی چشم دارم
سلام. شما قطعا میبایست معاینه دقیق شوید. این میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد.
سلام بعداز بلفاروپلاستی دچار خشکی چشم شدم .پزشکم اشکمصنوعی وپماد لیپوزیت تجویز کرده اما همچنان اذیت میشم
سلام خدمت شما. نگران نباشید. دوماه مرتب از قطره اشک مصنوعی خوب طبق تجویز دکتر استفاده کنید. خشکی چشم بمرور برطرف میشود.
ازخشکی چشم رنج میبرم
سلام. برای معاینه وقت بگیرید.
سلام. برای درمان خشکی خفیف چه مدت باید قطره استفاذه کنم
الان دو هفته هست استفاذه میکنم بهتر شدم اما کامل وه