عمل لیزیک چشم

عمل لیزیک چشم چیست؟

عمل لیزیک چشم (LASIK) نوعی از جراحی‌های انکساری چشم است که قادر است با تغییر در شکل قرنیه، طیف وسیعی از مشکلات انکساری مانند نزدیک‌بینی، آستیگماتیسم و دوربینی چشم را اصلاح کند. بطور معمول پس از عمل لیزیک چشم، شخص دیگر نیاز به استفاده از عینک و لنز نداشته و دید واضح و شفافی به‌دست می‌آورد. lasik که نام کامل آن Laser-Assisted In-Situ Keratomileusis‌ بوده و به اختصار Lasik خوانده می‌شود، به معنای «تغییر شکل قرنیه با لیزر» بوده و توسط سازمان غذا و داروی جهان FDA تایید گشته‌است. این فرم از عمل لیزری چشم، بدون درد و بیهوشی، توسط پزشک جراح چشم صورت گرفته و می‌تواند اثرات بلند مدت در وضوح بینایی بدون استفاده از عینک و لنز داشته باشد.

چرا عمل لیزیک انجام می‌دهیم؟

عمل لیزیک و دیگر عمل‌های انکساری چشم از آنرو انجام می‌شوند تا ما را از عینک و لنزهای طبی، بی‌نیاز کنند. استفاده از عینک و لنزهای طبی، برای بسیاری از اشخاص (برای مثال ورزشکاران) سخت و دردسرساز است. لذا این افراد خواهان این هستند که با یک روش بی‌ضرر، بتوانند از عینک و لنز خلاص شوند. لیزیک و دیگر جراحی‌های انکساری چشم، روشی مناسب برای این افراد به‌شمار می‌آید.

خوبست بدانید که سازمان غذا و داروی جهان (FDA) لیزر اگزایمر (پروتو لیزری که برای عمل لیزیک چشم استفاده میشود) را برای تصحیح نزدیک بینی تا 12- دیوپتر با 4- دیوپتر آستیگمات، و دوربینی از 1+ تا 6+ با 1 دیوپتر آستیگمات تأیید کرده است. (دیوپتر ،معیار سنجش عیب انکساری است. دیوپتر منفی به منزله نزدیک بینی و دیوپتر مثبت به منزله دوربینی است.)

عمل لیزیک چشم برای چه کسانی تجویز می‌شود؟

عمل لیزیک برای اصلاح بینایی سه طیف از افراد تجویز می‌شود:

• 1- برای کسانی‌که مبتلا به نزدیک‌بینی چشم در بازه‌ی 1- تا 10- دیوپتر در هر چشم هستند
• 2- برای کسانی‌که مبتلا به دوربینی چشم حداکثر تا 6+ دیوپتر در هر چشم هستند
• 3- کسانی‌که مبتلا به آستیگماتیسم در بازه‌‌ی 0.5 تا 6 دیوپتر در هر چشم هستند

واجدین شرایط عمل لیزیک چشم چه کسانی هستند؟

واجدین شرایط برای این عمل، تمام افراد مبتلا به نزدیک‌بینی خفیف یا متوسط، دوربینی و یا آستیگماتیسم که دارای ضخامت قرنیه کافی هستند، می‌باشند. این شرایط به این شرح می‌باشند:

• حداقل سن ۱۸ سال و حداکثر تا زمانی که فرد آب مروارید نداشته باشد. (حداکثر ۵۵ سال)
• عدم تغییر قابل توجه نمره عینک در یکسال گذشته؛ یعنی حداکثر بیش از 0.5 دیوپتر تغییر نکرده باشد.
• نداشتن قوز قرنیه شدید، پیرچشمی، آب مروارید، دیابت (کنترل نشده) و خشکی شدید چشم
• عدم بارداری و نیز شیردهی حداقل تا 3 ماه اول
• دارا بودن ضخامت کافی قرنیه (نازک نبودن قرنیه)

موارد منع عمل لیزیک چشم

داشتن مشکلات خاصی در سلامتی، شما را در حیطه‌ی ممنوعه جهت عمل لیزیک قرار میدهد. همه افراد واجد شرایط لیزیک نیستند. در زیر به لیستی از مشکلاتی که باعث می‌شوند شما نتوانید این عمل را انجام دهید میپردازیم:

• قوزقرنیه شدید می‌تواند شما را از لیزیک محروم کند
• نازکی قرنیه باعث می‌شود لیزیک برای شما مناسب نباشد (رجوع کنید به مقاله حداقل ضخامت لازم برای لیزیک)
• کسانی که مبتلا به دیستروفی فوکس قرنیه هستند
• افردای که مبتلا به دیستروفی غشای پایه اپیتلیال قرنیه هستند
• کسانیکه مبتلا به پارگی شبکیه می‌باشند
• افراد مبتلا به بلفاریت پیشرفته نمی‌توانند لیزیک نمایند
• افرادی که دچار خشکی چشم شدید هستند از لیزیک منع می‌شوند
• زنان باردار یا شیرده (رجوع شود به مقاله‌ی لیزیک و بارداری) معمولاً واجد شرایط انجام لیزیک نیستند.
• اشخاص مبتلا به آب مروارید و آب سیاه
• افرادی که مردمک چشم بزرگ دارند
• اشخاص مبتلا به بیماری‌های خود‌ایمنی
• کسانیکه به دلایل مختلف از جمله سن کمتر از 18 سال ، نمره چشم ثابتی ندارند

افرادی که مردمک بزرگ دارند (مثلاً به دلیل مصرف داروها یا در گروه سنی جوانتر زیر 18 سال) ممکن است به ویژه در معرض علائمی مانند خیرگی، هاله‌بینی، پخش شدن نور و دوبینی در نور کم، پس از جراحی قرار بگیرند. از آنجایی که لیزر فقط می تواند بر روی بخش داخلی قرنیه کار کند، لبه بیرونی بدون تاثیر باقی می‌ماند. در نور کم، مردمک‌های دچار مشکل، گشاد می‌شوند و ممکن است به دلیل ناهمزمانی انکساری دو ناحیه نسبت به نور ورودی، مستعد انحرافات بینایی شوند.

در عمل لیزیک چه کاری روی چشم انجام می‌شود؟

در این روش از عمل‌های اصلاح عیوب انکساری چشم، یک برش بسیار نازک از قرنیه، توسط یک دستگاه کوچک به‌نام میکروکراتوم برداشته شده، و سطح زیرین آن توسط پرتو لیزر که از دستگاهی به سمت قرنیه‌ی چشم تابانده می‌شود، ترمیم می‌شود. سپس لایه‌ی برداشته شده، سرجای خود بازگشته و بدون هیچ بخیه و پانسمانی، عمل به پایان می‌رسد. کل پروسه‌ی این عمل بسیار پیشرفته‌ برای هر چشم 5 دقیقه بوده که برای هر دو چشم در یک جلسه قابل اجراست.

لیزیک عملی سرپایی محسوب می‌شود. این روش، عوارض بسیار کمی داشته و دید شخص، معمولا پس از گذشت 3 الی 4 روز روند بهبود را یافته و شفاف و واضح می‌شود. در این صفحه، ما به روند شکل‌گیری این نوع از عمل چشم پرداخته، و از تاریخچه‌ی شکل‌گیری، روند پیشرفت، آمارها، نتایج و شکل‌های مختلف آن سخن خواهیم گفت.

مزایای عمل لیزیک چشم

از مزایای عمل لیزیک چشم میتوان به این موارد اشاره کرد:

• عمل لیزیک چشم یک جراحی سرپایی بوده و نیازی به بیهوشی ندارد
• در عمل لیزیک، دردی احساس نمی‌شود
• با عمل لیزیک چشم، بیش از 90 درصد مشکل بینایی شما برطرف میشود
• عمل لیزیک عملی کاملا بی خطر بوده و با دستگاه‌های بسیار پیشرفته انجام می‌شود
• عوارض جانبی عمل لیزیک چشم موقتی بوده و برطرف می‌شوند
• عمل لیزیک چشم، شما را به دیدی بسیار واضح و شفاف می‌رساند

معایب عمل لیزیک چشم

همانطور که گفته شد، عمل لیزیک چشم هم مانند تمام عمل‌های دیگر، معایب و عارضه‌های خاص خود را دارد. از معایب لیزیک شاید بتوان به این موارد اشاره کرد:

• تغییرات ضخامت قرنیه که در چشم ایجاد میشود قابل برگشت نیست.
• اگر از پزشک حاذق و مطمئنی بهره نبرید، ممکن است به چشمان شما صدمات جدی وارد شود.
• ممکن است این عمل در برخی افراد که مستعد خشکی چشم هستند، این عارضه را ایجاد و یا تشدید نماید.
• از معایب لیزیک آنست که تا دو سه ماه نمیتوان ورزش‌های سخت انجام داد و یا اشیای سنگین بلند کرد.

تاریخچه‌ی عمل لیزیک

اولین نمونه‏‌های مشابه این عمل (کراتومیلیوزیس) روی انسان در سال 1963 انجام شد. این روش به تدریج پیشرفت و بهبود پیدا کرده است. عمل لیزیک توسط پرتو لیزری به نام لیزر اکسایمر (Excimer) انجام می‌گیرد. لیزر اکسایمر بیش از 20 سال است که برای این نوع از عمل و همچنین عمل‌های لازک و عمل PRK که نوعی از عمل‌های لیزری چشم هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. خوبست بدانید جراحان چشم، بیش از 30 سال است که توانسته‏‌اند لایه‌ای به این نازکی از قرنیه را برای انجام چنین عملی بردارند. این دو روش (برداشتن یک لایه نازک از قرنیه و انجام لیزر لایه‌ی زیر آن) در سال 1991 باهم ترکیب شده و یک شکل جدیدی از عمل جراحی انکساری به نام عمل لیزیک چشم را پدید آوردند.

دکترغلامعلی پیمان، دانشمند ایرانی مقیم آمریکا و از اعضای «تالار مشاهیر چشم‌پزشکی جهان»، مخترع این روش جراحی در سال 1989 در ایالات متحده آمریکا است. پزشکان دیگری همچون دکتر پالیکاریس ادامه‌ی روند جراحی تغییر قرنیه را پیش گرفتند. برای انجام این کار، دکتر پالیکاریس از نسخه‌ای از اولین میکروکراتوم که 40 سال پیش توسط دکتر خوزه باراکور ( پدر جراحی انکساری مدرن چشم) طراحی شده بود استفاده کرد. روش لیزیک به همین شکل پیشرفت نمود و شکل‌های جدیدتری از آن اختراع شد. عملهایی نظیر عمل لازک چشم و یا عمل پی آرکی که با اندک تفاوتی در نحوه‌ی برداشت لایه‌ی قرنیه، شکل‌های مدرن‌تری از لیزیک بودند. بعد از آن هم عمل فمتولیزیک اختراع شده که در آن، برش قرنیه توسط دستگاه لیزر فمتوسکند، با ایمنی و دقتی بسیار بالا انجام می‌شود.

آمارها در مورد این عمل

آمارهای معتبر پزشکی نشان میدهد که تا سال 2016 ، 40 میلیون عمل لیزیک در سرتاسر جهان انجام شده است. پراکندگی این عمل در کشورهای مختلف متفاوت است. این عامل میتواند به سبب دردسترس بودن تکنولوژی و هزینه‌های لیزیک متفاوت باشد. بیشترین بحث در مورد عمل‌های لیزری چشم، بر سر خطرات احتمالی و عوارض لیزیک بود که باعث میشد در انجام آن بین پزشکان نظرات متفاوتی وجود داشته باشد. سالها طول کشید تا نتایج نشان دهند که عمل‌های لیزری چشم برای چه کسانی مناسب نمی‌باشد.